Het was dus Willibrordus die hier de Friezen het christendom bracht. Hij werd de eerste aartsbisschop en overleed in 739. Maar het geloof verspreidde zich snel, ook in onze streken. Om een tijdsbeeld te geven: in 742 werd Karel de Grote geboren en hij zou de grote koning van bijna het toenmalige West-Europa worden. In het jaar 800 werd hij door Paus Leo de Derde gekroond tot keizer over het westen. Dat zijn zinnen uit de geschiedenisboekjes die we allemaal als kinderen op de lagere school kenden terwijl we met rode konen naar een wandplaat of dia 3 van een serie van 24 over het Frankische Rijk keken.
Maar ook in onze streken nam het geloof steeds verder toe, zoals wel blijkt uit de geschriften van die tijd. Valkenburg werd de eerste zelfstandige parochie in het jaar 866 en langzaam nam het aantal gelovigen toe. In 1241 werd Valkenburg zelfs de moederkerk van de toenmalige kapel in Katwijk. Deze hoorde bij een leprozenhuis en was gewijd aan de H. Maagd Maria. In 1353 kwam er een eigen pastoor. Later werd in Katwijk aan den Rijn de zelfstandige parochie met een eigen pastorie, of statie zoals het toen heette, ook verantwoordelijk voor de hulpkerk in Katwijk aan Zee en Rijnsburg. Ook was Rijnsburg natuurlijk al bekend en befaamd vanwege de Abdij. Maar in 1388 werd de parochie, gewijd aan de H. Johannes de Doper, zelfstandig van Valkenburg en men kerkte in de huidige Dorpskerk aan de Kerklaan. En het ging goed, want in 1460 kwam op de huidige Boulevard een hulpkerk, gewijd aan de H. Andreas. Deze is nu bekend als de Witte (of grijze?) Kerk.
Strijd tegen aflaat, uitwassen en meer in de r.-k kerk
Dan breken er roerige tijden aan. In 1517 spijkerde Maarten Luther zijn 95 stellingen aan de deur van de kerk in Worms. Hij en o.a. Johannes Calvijn konden niet meer leven met de voorschriften en gebruiken in de katholieke kerk en dit leidde tot een grote scheuring in de kerk, de Reformatie. Ook zij kregen veel aanhang en langzaam maar gestaag groeide hun aanhang en zo ontstond het protestantisme. Katholieke kerken werden overgenomen en in 1566 vond de beeldenstorm plaats. Alles was iets met het katholieke geloof te maken had, moest verdwijnen en werd vernietigd. Beelden, schilderijen, altaarstukken en tal van religieuze voorstellingen verdwenen uit de kerkgebouwen. Ook het angelusklokje van de katholieke Dorpskerk in Katwijk aan den Rijn verdween zo spoorloos.
De ‘p’ is van pastoor en… predikant
Pastoor Wouter van Barneveld van de kerk in Kerkstraat ging over naar de andere kant en zo waren de overgebleven katholieken in Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg verstoken van hun geestelijke leiders en hun eigen kerkgebouwen. De ‘schapen’ van de parochie van de Sint Jan den Dooper waren hun ‘herder’ kwijt. Hij werd dus de eerste predikant in ons eigen Rijndorp. In 1582 stierf hij als dominee, en wij maar denken dat katholieken niet flexibel zijn? Een moeilijke tijd brak aan, maar het antwoord van de Rooms-Katholieke Kerk kwam er ook…de Contrareformatie, met daarbij de kerkelijke rechtbanken oftewel de inquisitie.
Richard Hulmer
Denkend aan vroeger… schrijft u mee? Op deze vierde maandag van het jubileumjaar van onze Katwijkse parochiekern van de H, Joannes de Doper, 25 januari, verschijnt hier het volgende verhaal in de historische serie ‘Denkend aan vroeger…’ van de hand van Richard Hulmer zelf. Waar er elke maandag een verhaal zal worden geplaatst op deze website, de vrijdag erna doorgeplaatst in de uit te geven digitale nieuwsbrief, zal hij met zijn derde historische verhaal uit lang vervlogen tijden en volgend op het verhaal van vorige week van de komst van Willibrordus hier een stukje van de geschiedenis smeuïg verhalen.
Maar u kunt ook zelf uw belevenissen geplaatst krijgen, hopelijk voorzien van vele unieke foto’s. Zie onderstaand bericht op deze website onder het kopje ‘Denkend aan vroeger…’. Gewoon doen en met elkaar kunnen we de geschiedenis, ook van de laatste zestig jaar, laten herleven voor iedereen die het wil lezen en zien.
Stuur uw bijdrage, al dan niet compleet want Richard kan er altijd een prachtig verhaal van maken, naar r.hulmer@casema.nl of bel hem op 071-4025028 / 06-10203892. Uw / jouw verhaal(tje), of leuke en pakkende foto met korte tekst kan maandag 1 februari al op deze website geplaatst worden.
Namens de evenementencommissie,
Gerard Bol.
De Witte Kerk 
Roerige tijden
