Kerkenveiling in Katwijk, een rijke traditie

Natuurlijk hunkerde u als trouwe lezer van de website en / of de digitale nieuwsbrief naar de verhalen en anekdotes over de oorsprong van de huidige kerkenveiling in onze parochie. Deze geschiedenis heb ik u daarom vorige week op onze website onthuld. Dit artikel behelst de periode vanaf de veertiger jaren. Maar kon ik met mijn wetenswaardigheden over bollenveilingen vanaf 1902 tot 1940 grotendeels putten uit documenten in het parochiearchief en uit de onvolprezen parochieblaadjes van Jac. Meijer, na 1940 is hoegenaamd niets relevants terug te vinden over bollen- of kerkenveilingen. Kennelijk dreef het kerkenveilinggebeuren uitsluitend op de commissie kerkenveiling en kwam de totale organisatie daarvan in de parochiële (notulen)boeken niet meer voor.

Niettemin heb ik toch langs andere weg enige informatie ingewonnen om u globaal een beeld te kunnen geven, ook van de kerkenveilingen van de laatste dertig jaar. Deze betekenden toch immers telkens een onmisbare financiële injectie voor onze voormalige parochie H. Joannes de Doper. De opbrengsten varieerden van f.10.000 in 1970 tot f.19.829 in 1975 en f.19.985 (+ f.156) in 1980 en f. 23.550 in 1984. Nadere financiële gegevens van de top tien van opbrengsten van honderdtwintig jaar kerkenveiling publiceerden we in een apart overzichtje aansluitend aan het artikel van vorige week woensdag op deze site.

Hoe verliep zo’n jaarlijkse kerkenveiling eigenlijk?

De kerkenveiling kende elk jaar een doel en om er enkele te noemen: In1981 en 1982 was er de restauratie van de kerktoren en het torenuurwerk het zogenaamde ‘torenfonds’.  In 1994 was er de actie ‘Steun de beer’ oftewel de reparatie van de steunberen van de kerk. Voor 1996 noteerde ik het vervangen van de geluidsinstallatie in de kerk en een bijdrage aan de restauratie van de kruiswegstaties. Voor het jaar 2000 was het doel de restauratie van de glas- in-loodramen in de kerk. Wat te denken in 2003 van de verbouwing van het parochiehuis tot ‘de kleine JOANNES’ enz.

De kerkenveilingen werden in de loop der jaren ten bate van onze parochie gehouden, aanvankelijk onder leiding van de H.B.G. uit Lisse en later door de HoBaHo, het Hollands Bloembollenhuis uit Lisse. Om willekeurig enkele afslagers en veilingmeesters te noemen volgen hier de namen van Frans Hoogewoning, Pim Hulsbergen, Piet van der Voort, Jan Kuipers en nog altijd sinds een reeks van jaren Piet van Dijk uit Lisse. Deze laatste is enige jaren geleden ook overleden. Kenmerkend was zijn groot gevoel voor humor om deze jaarlijkse veilingavond te leiden. Hij ‘las het publiek’ in de grote zaal als geen ander. Het was bijna net cabaret.

De veilingen stonden een lange periode onder notarieel toezicht van notaris A.W.C. Verhees, thans t.o.v. Notariskantoor Verhees / van der Plas te Katwijk en dat al meer dan 85 jaar. Deze medewerkers doen het nog altijd pro deo. Notaris A.W.C. Verhees was overigens vanaf 1942 tot in de zestiger jaren een voortreffelijk kerkmeester annex secretaris van de voormalige  parochie H. Joannes de Doper. Hij was meer dan 25 jaar van grote betekenis geweest voor onze parochie.

Kerkenveiling, maar ook nog bloembollen

Over kerkenveilingen gesproken, de hamvraag is natuurlijk: ‘Wat werd er zoal geveild?’. Er waren natuurlijk de bloembollen, maar naarmate het aantal bollenkwekers afnam, werd het aanbod van bloembollen als zodanig ook steeds geringer. Ter illustratie, in 1950 waren er in Nederland nog 12.000 bloembollenkwekers en in 2008 nog maar 1.500, maar wel met steeds grotere oppervlakten. De mechanisatie speelde hierbij ook een grote rol, denk maar aan plantmachines, kopmachines, rooimachines enz.

De eigenlijke bollenveiling, tot ongeveer1956, had ook zijn charme bij het vermelden van de talloze mooie namen. Om nog enkele mooie bollennamen te noemen ‘Prins van Oostenrijk’ en de zogenaamde late tulp ‘Aviateur’ die de vader van Harry Fennes teelde, maar wat te denken van ‘Elionora, Parade’ en de bijzonder fraaie tulp ‘Queen of the night’. In dit verband wil ik als bijzonderheid nog vermelden dat op één der bollenveilingen, naarmate de avond was gevorderd, er ook nog een échte ‘Queen of the night’ ten tonele verscheen, maar … deze bleek niet te koop!. Dat was overigens tot grote hilariteit van de veilingmeester Jan Kuipers toen zij aan hem werd voorgesteld.

Sinds de veertiger jaren werden allerlei artikelen te koop aangeboden waaronder nog wel bloembollenpakketten. Maar het overgrote deel bestond uit consumptieve producten, zoals bijvoorbeeld flessen drank, levensmiddelen, huishoudelijke apparatuur, planten te kust en te keur. Zo was er ook een originele Zaanse klok, een kistje Westlandse druiven of hele mooie bloemkolen, met blad en allen kwaliteit A1, of een pondje paling dat voor veel geld een koper vondwant ook nu nog wordt de vis duur betaald. Maar wat dacht u in vroegere jaren van een etentje bij pastor Lamberts thuis? Dat was natuurlijk wel tegen een topprijs vanwege de religieuze driesterrenkeuken.

De commissie kerkenveiling met traditie en jarenlange inzet

Last but not least wil ik noemen de commissie kerkenveiling, daarbij gaat het mij niet om de namen, maar om het vele werk wat jaarlijks verzet moet worden. Maar weinigen zullen zich realiseren hoeveel voorbereidend werk er nodig is om jaarlijks een kerkenveiling op poten te zetten, waarvoor hulde en dank. In de rijke historie van de bollen- en kerkenveiling ontvingen twee commissieleden de pauselijke onderscheiding ‘Pro Ecclesia et Pontifice’ , voor kerk en paus, namelijk Piet van der Valk in 1978 vanwege 35 jaar commissielid en het voorzitterschap van deze commissie en Louis de Haas in 2006 als 40 jaar penningmeester van de commissie. Net als bij de Olympische Spelen in Bejing kreeg ook niet iedereen goud, maar de verdiensten van de overige leden waren en zijn er niet minder om. U kunt de huidige commissie kerkenveiling echter niet beter waarderen door op vrijdag 14 april a.s. ook naar de kerkenveiling te komen. De aanvang is om 20.00 uur en u kunt de hele avond binnen komen lopen. Ik kan natuurlijk ook nog met de klink rondgaan in de hele gemeente zoals ooit de bollenveiling van 1935 werd aangekondigd. 

Wat leverde de jaarlijkse kerkenveiling op?

Een kort overzicht van het jaar van de kerkenveiling, de opbrengst en de bestemming van dat jaar om u als lezer een idee te geven van wat door de commissie kerkenveiling in deze jaren op financieel gebied aan extra armslag is gerealiseerd voor de voormalige parochie in Katwijk:

1989                                       Aanschaf nieuwe geluidsinstallatie en aanleggen ringleiding
1990    f. 31.114,-                   Aanschaf dupliceerapparaat
1991    f. 34.676,-                   Inrichting parochiesecretariaat
1992                                       Groot onderhoud kerk en verlichtingsplannen
1993
1994    f. 37.240,-                   Actie ‘Steunbeer’
1995                                       Nieuwe verwarmingsinstallatie
1996                                       Aanpassen geluidsinstallatie
1997    f. 34.815,-                   Realisering parochiebibliotheek
1998                                       Groot onderhoud en organisatie parochiedag
1999                                       Nieuwe dakleien
2000
2001    f. 38.000,-                   Tweede fase dakleien en ramenreparatie
2002                                       Nieuwe zangbundels, altaarversiering, geluidsinstallatie
2003    21.210 euro                 Inrichting ‘de kleine JOANNES’
2004                                       Aanpassing van het kerkhof
2005    19.614 euro                 Onderhoud en herinrichting van de pastorie            
2006    20.189 euro                 Onderhoud van het kerkhof en nieuwe geluidsinstallatie
2007    18.980 euro                 Onderhoud van de kerktoren en vernieuwing liturgische kleding
2008    22.608 euro                 Groot onderhoud
2009    26.828 euro                 Aanschaf kastenorgel en onderhoud ‘de kleine JOANNES’
2010    20. 379 euro                Aanpassing pastoriezolder voor het jongerenwerk
2011    21.510 euro                 Reservering groot onderhoud kerk en toren

U ziet dat er in alle jaren met een vrij kleine geloofsgemeenschap jaarlijks toch veel geld wordt opgehaald om de gestelde doelen te kunnen realiseren. Dank aan de commissie kerkenveiling om dit alle jaren te realiseren, maar ook aan de leveranciers en… u als koper. Tot vrijdagavond 14 april?

Woensdagochtend 12 april plaatsen we het persbericht dat naar de lokale redacties wordt gestuurd om de kerkenveiling onder ieders aandacht te brengen.  

(Bron ‘Van stof ontdaan’ van Harry Fennes)