De veertigdagentijd is de periode van boete, bekering en gebed voor Pasen, lopend van Aswoensdag tot aan de avondmis van Witte Donderdag. Deze tijd is een periode die voorafgaat aan en voorbereidt op het Hoogfeest van Pasen. Het is een tijd van bekering, waarin mensen die katholiek willen worden zich voorbereiden op het doopsel, en gelovigen aan hun eigen doopsel worden herinnerd. Jezus Christus roept op tot bekering: Hij vraagt de mens om zich vrij te maken van alle zonden, preoccupaties en beslommeringen die de weg tot het Rijk Gods versperren. Komende zondag 25 februari is de tweede zondag van de veertigdagentijd en rondom de vijf zondagen in deze veertigdagentijd plaatsen we een bericht / een gedachte de vrijdag ervoor in de digitale nieuwsbrief en hetzelfde de maandag erna op onze website. Ter inspiratie op weg naar Pasen in deze tweede aflevering de plek van het hongerdoek in de veertigdagentijd.
Hongerdoek: een uitnodiging voor vasten en voor actie
Het gebruik van hongerdoeken stamt uit de Middeleeuwen. Tijdens de vastentijd hingen de doeken in de kerk om het zicht op het altaar te ontnemen, als een aansporing voor de mensen om te bidden en tot inkeer te komen. De doeken toonden afbeeldingen van verhalen uit de bijbel, vanaf het scheppingsverhaal tot aan de laatste levensdagen van Jezus. Vanwege de Vastentijd en het daarmee gepaard gaande hongergevoel, kwam de benaming hongerdoek in zwang. Na de Reformatie in de zestiende eeuw verdween het gebruik van de hongerdoek.
De traditie vernieuwd
In 1976 blies Misereor, de Duitse missieorganisatie, deze Middeleeuwse traditie nieuw leven in, om de bezinning op het leven en lijden van Jezus in onze eigen tijd te verdiepen en versterken. De nieuwe doeken leggen een verbinding tussen de traditie van het vasten en hedendaagse wereldwijde problemen als honger en armoede. Elke twee jaar nodigt Misereor een kunstenaar uit Afrika, Latijns-Amerika of Azië uit om een schilderij te maken. Van het schilderij worden hongerdoeken gemaakt die gebruikt worden voor bezinningsmomenten tijdens de veertigdagentijd in protestantse en Rooms-Katholieke kerken. Een meditatie die ons uitnodigt om in actie te komen.
Wat is heilig voor ons?
Dit jaar is er een nieuwe hongerdoek beschikbaar. Het kunstwerk ‘Wat is heilig voor ons?’ is gemaakt door Emeka Udemba. Centraal staan thema’s als schepping, klimaatcrisis en verantwoord omgaan met de aarde. Dit wordt door de Vastenactie Nederland ook uitgegeven dit jaar.
Quiltgroep ‘De Bonnette’ en ons hongerdoek
Het hongerdoek wat in de veertigdagentijd voorin onze kerk hangt is gemaakt door onze eigen quiltgroep ‘De Bonnette’. Aan het begin van elke viering zal de lector een deel van het hongerdoek dat die zondag centraal staat toelichten. Loop anders na afloop van de viering gerust naar voren om dit schitterende doek van dichtbij te bekijken (zie ook de foto). Gemaakt in de traditie van wat ooit in de Middeleeuwen is begonnen om het altaar in de vastenperiode te bedekken.Maar hoe en waar is deze quiltgroep ooit ontstaan? Til Boskamp had het idee om een quilt te maken voor het toen te verbouwen parochiehuis. Dat kreeg na de verbouwing de naam ‘de kleine JOANNES’. Het brainstormen kon beginnen. In september 2004 kwam er een oproep in het voormalige parochieblad ‘Het Schip’ van de hand van pastoraal medewerkster Joke Vermeulen en Nel Houwer. Hun oproep was bestemd voor dames die met naald en draad overweg konden. Dat was niet aan dovemansoren besteed want er was snel een groep van ongeveer tien dames die het aandurfde. Juni 2005 was de quilt klaar en kon deze worden opgehangen in de grote zaal van ‘de kleine JOANNES’. Was er in september 2004 de eerste oproep? Is dat dan geen reden om er september 2024 met elkaar op een gepaste wijze bij stil te staan?
